“De nieuwe aanpak woonfraude heeft een sneeuwbaleffect”

Een interview met Vidomes en de gemeente Zoetermeer

Onderverhuur, prostitutie, wapenhandel en drugslabs: het zijn voorbeelden van woonfraude. Sinds maart 2023 hebben we een speciaal team dat zich volledig richt op het opsporen en bestrijden van woonfraude. En het werkt! Ricardo Hagendijk, consulent woonfraude bij Vidomes: “Onze inspanningen groeien als een sneeuwbal. Zeker in Zoetermeer, waar we nauw samenwerken met de gemeente. Geen situatie is hetzelfde - het is altijd maatwerk.”

Woonfraude én zorgvragen

Voorheen was woonfraude een taak die de consulenten sociaal beheer ‘erbij’ deden. Nu heeft Vidomes twee consulenten woonfraude. Ons doel is helder: het vrijspelen van betaalbare woningen voor mensen die deze het meest nodig hebben. Want is er bijvoorbeeld sprake van onderverhuur? Dan komt een woning niet vrij voor mensen die netjes op hun beurt wachten. Brendan Holters, onze andere consulent woonfraude: “Samenwerking met onze partners in de wijk is cruciaal. Want bij ons werk gaat het niet alleen om handhaving, maar ook om het begrijpen van ingewikkelde situaties achter elke melding. Zo ontdekken we ook zorgvragen die zwaarder wegen dan de woonfraude. Samen weet en kun je meer.”

Je hebt elkaar nodig voor de complete puzzel

Guinyfer Bianchi, coördinator woonoverlast bij de gemeente Zoetermeer, beaamt dat. Zij spreekt de consulenten dagelijks, en ze delen de nodige informatie met elkaar. Met het convenant Zorg en Veiligheid kan dat juridisch ook. Denk aan informatie over zorgvragen, de gezinssituatie of een crimineel verleden. “Je hebt elkaar vaak nodig om de puzzel compleet te maken. Zo wegen Ricardo, Brendan en ik per situatie af wat de beste aanpak is. Mensen uit huis zetten, is nooit een doel op zich. We willen het onderliggende probleem aanpakken. Bijvoorbeeld door zorginstellingen in te schakelen. Want zet je huurders uit huis? Dan komen ze vaak via de achterdeur terug met een urgentieverklaring.”

“En soms gaat het om pure woonfraude”, vult Ricardo aan, “wat relatief minder complex is. Dan zeggen mensen vaak snel hun huur op, omdat ze weten dat ze het niet winnen als we naar de rechter gaan.”

“De man zat vast voor het bezit van vuurwapens”

Ook met het oog op de veiligheid van medewerkers is elkaar informeren belangrijk. “Ricardo en ik waren laatst binnen bij een huurder”, vertelt Brendan, “die zijn woning uit moest wegens drugshandel. De man bleek erg onvoorspelbaar in zijn gedrag. Zo had hij de deur op slot gedaan en begon hij ineens op zijn hoofd te slaan. Later bleek dat de betreffende gemeente wist dat hij had vastgezeten voor het bezit van doorgeladen vuurwapens. Dát hadden we graag van tevoren geweten. Dan waren we met politieversterking gekomen.”

Guinyfer: “Ik merk dat sommige partners het spannend vinden om gegevens te delen, sinds de aangescherpte AVG. Maar de AVG heeft tot doel om zorgvuldig om te gaan met informatie, niet om niets te delen. Ik vind dat we meer gegevens moeten delen, als we daarmee mensen beter kunnen helpen.”

Portie lef en mensenkennis nodig

Wat je moet kunnen om dit werk goed te doen? Ricardo: “Nou, een portie lef en mensenkennis is wel nodig. Ook moet je stevig in je schoenen staan - anders krijg je niets voor elkaar. Daarnaast zijn we getraind op confrontatietechnieken. We doen altijd eerst bureau-onderzoek voordat we langsgaan. En we hebben inmiddels een neus voor verdachte situaties. Is er bijvoorbeeld een oudere vrouw ingeschreven in een seniorencomplex, maar melden omwonenden bij ons dat er kinderen wonen? Dan brengen we een bezoek. We letten dan op de kleinste dingen. Aan wie is de post op de deurmat gericht? Hoeveel tandenborstels staan er? En wat voor schoenen liggen er in de kast?”

Sneeuwbaleffect over gemeentegrenzen heen?

In 2023 heeft Vidomes 35 woningen vrijgespeeld op basis van woonfraude en ruim 100 meldingen gehad. Brendan: “We hebben al veel korte lijntjes met partners in de wijk. Zo zitten we regelmatig met de wijkagenten, consulenten sociaal beheer en andere corporaties aan tafel. Ik hoop dat we dit nog meer gaan doen, ook over gemeentegrenzen heen.” Ricardo vult hem aan: “Laatst hadden we een mooie casus. Wat begon met een overlastmelding leidde tot ontdekking van onderhuur. Door kennis te delen met Guinyfer ontdekten we een heel netwerk van woonfraude. Niet alleen de vader, maar ook de zoon en moeder bleken woningen van ons in onderhuur te hebben - in verschillende gemeenten.”

Guinyfer: “De nieuwe aanpak heeft een sneeuwbaleffect. Ik verwacht dat steeds meer bewoners meldingen doorgeven over woonfraude, omdat ze zien dat we er echt iets mee doen. Smaakt naar meer!”

Partners aan het woord #SamenDoorpakken

We zijn het er vast over eens: samenwerken is essentieel om onze grote maatschappelijke opgaven te bereiken. Maar hoe pakken we samen door? Met misschien nog méér resultaat? In deze rubriek laten we partners aan het woord die op nieuwe en slimme manieren samenwerken.